Feitelijke kernpunten (najaar 2025 – voorjaar 2026)

 

De Vlaamse en Belgische economie bevinden zich in een fase van begrotingsverstrakking en trage groei. Het Vlaamse begrotingsakkoord van september 2025 zet in op sanering via uitgavenschuiven en uitgestelde hervormingen, wat leidt tot meer onzekerheid rond subsidies en premies. Tegelijk voorspelt het Planbureau voor de periode 2025–2030 slechts 1,2 % gemiddelde groei per jaar, wat de winst- en investeringsruimte beperkt.

​

Het ondernemingsklimaat blijft gespannen: faillissementen stijgen (+3,9 % j/j, met regionale pieken tot +43 %), terwijl wanbetalingen toenemen en de liquiditeitsdruk bij KMO’s groeit. Op de arbeidsmarkt vertraagt de jobcreatie, vooral in industrie en bouw en blijft de mismatch van vaardigheden hardnekkig. Nieuwe arbeidsmarkt-hervormingen, zoals herinvoering van proefperiodes en versoepeling van nachtarbeid, moeten meer flexibiliteit brengen, maar zorgen tegelijk voor juridische onzekerheid bij werkgevers.

​

De Vlaamse regering voert een strenger subsidiebeleid, met het schrappen van diverse steunmaatregelen en een heroriëntatie naar kerntaken. Enkel positieve uitzondering is de uitbreiding van de kmo-portefeuille naar maatwerkbedrijven, wat kansen biedt voor sociale en inclusieve ondernemingen.

​

Sectoraal staan vooral industrie, de bouw (en bouw gerelateerde zaken) en retail onder druk: men kampt met hoge inputkosten, concurrentie, lagere productiviteit en margedruk door stijgende lonen, energie- en grondstofprijzen. De rode draad: hogere kosten, krappere marges en meer nood aan efficiëntie, digitalisering en veerkracht.

 

Risico’s (samengevat)

• Beleid

  • Onzekerheid door saneringen, timing subsidies

• Financieel

  • Hoge faillissementsgraad, wanbetalingen, cashflowdruk

• Personeel

  • Wetgeving in verandering, loondruk, krapte

• Sectoraal

  • Druk op industrie, bouw (inputkosten) en retail (marges)

• Strategisch

  • Afhankelijkheid van steunmaatregelen, trage groei (1,2 %)

​

Gestructureerd advies voor ondernemers (KMO-Focus)

Financieel beleid & cashflow

• Maak een kasplanning op om uw cash permanent en realistisch te monitoren.

• Voer stresstests uit;

  • Simuleer daling omzet (-10 %), vertraagde betalingen of faillissement van sleutelklant.

  • Simuleer margedalingen.

  • Simuleer kostprijsstijgingen.

  • Simuleer de financiële impact van aanwervingen en ontslagen.

• Plan vooraf maatregelen (kredietlijn, voorraadreductie, herfinanciering).

• Verbeter debiteurenbeheer.

• Stel automatische kredietcontroles in (top 20 klanten/leveranciers).

• Hanteer strengere betalingstermijnen en duidelijke incassoprocedures.

• Overweeg factoring of kredietverzekering.

• Bewaking marges.

  • Maak grondige concurrentieanalyses.

• Heronderhandel energie- en andere contracten.

• Lijst kosten op en schrap wat niet bijdraagt.

• Indexerings- en prijsherzieningsclausules opnemen in contracten.

• Focus op marge-eerst-beleid (product mix optimaliseren).

​

Operationeel & strategisch

• Automatiseer en digitaliseer.

• Investeren in efficiëntie loont bij stijgende loonkosten.

• Prioriteit: procesdigitalisering, datakoppelingen, AI-ondersteuning in productie of administratie.

• Diversifieer leveranciers en energiebronnen.

• Vermijd afhankelijkheid van één keten.

• Regionale risicoanalyse uitvoeren (faillissementen volgen).

• Anticipeer op trage groei (1,2 %).

• Plan investeringen gefaseerd en met rendementseis.

• Beperk risicovolle expansies.

​

Personeel & HR

• Ken de nieuwe arbeidsregels en volg actief op.

• Proefperiode en nachtarbeid: benut flexibiliteit, maar check juridische details.

• Blijf compliant, vooral bij ploegen- en nachtwerk.

• Investeer in opleiding & behoud. Budgeteer dit en leg provisies aan.

• Gebruik kmo-portefeuille (nu ook via maatwerkpartners).

• Zet in op vaardigheden die de productiviteit verhogen.

• Focus op motivatie en retentie.

• Loonstijgingen blijven onzeker → focus op niet-financiële incentives (werkzekerheid, flexibiliteit, betrokkenheid).

• Ken de basics en belangrijke wijzigingen zoals loontransparantie, CAO90, mobiliteitsbudget, … .

 

Subsidies & steun

• Maak subsidie-onafhankelijke businesscases.

• Projecten moeten rendabel blijven zonder steun.

• Maak wel subsidie-klare dossiers voor innovatie, energie-efficiëntie, digitalisering.

• Herzie je subsidieportefeuille.

• Identificeer welke steunmaatregelen mogelijk verdwijnen.

• Informeer naar en plan alternatieve financieringsmogelijkheden (leasing, co-financiering, samenwerkingen).

 

Sectorgericht advies

Industrie

• Investeer in automatisering en procesinnovatie om productiviteitsdaling te keren.

• Zoek niches of hogere toegevoegde waarde (lokale, duurzame productie).

• Gebruik nieuwe arbeidsregels strategisch: de proefperiode en nachtarbeid versoepelingen bieden meer flexibiliteit.

Retail

• Optimaliseer assortiment: focus op winstgevende productgroepen.

• Overweeg kansen bij concurrenten in moeilijkheden (overnames, marktruimte).

• Bewaak kosten en bouw financiële buffers op – faillissementen in de keten blijven hoog.

Bouw

• Versterk de cashflow: werk met (grotere) voorschotten, snellere tussentijdse facturatie en prijsherzieningsclausules om stijgende materiaal- en loonkosten op te vangen.

• Werk per project met liquiditeitsplanning: hou rekening met vertragingen in betaling of levering. Doe een stresstest.

• Bouw financiële buffers op – faillissementen in de keten blijven hoog.

Diensten

• Facturen in diensten blijven vaak te laat betaald; voer striktere betalingsvoorwaarden en automatische herinneringen in. Gebruik voorschotten of maandelijkse facturatie bij langlopende opdrachten.

• Herbekijk tarieven in functie van gestegen loonkosten en inflatie. Bewaak uw prijstransparantie en communiceer over prijsaanpassingen gekoppeld aan toegevoegde waarde.

• Automatiseer repetitieve processen: gebruik tools voor planning, facturatie, CRM en rapportering.

 

Strategische monitoring

• Volg parlementaire agenda en beleidsbeslissingen (subsidies, fiscaliteit, HR-wetgeving).

• Houd regionale faillissementsbarometers (Graydon, Statbel) bij.

• Maak een “regio-radar”: update per kwartaal kredietlimieten en vooruitbetalingen bij risico-signalen.

 

Samenvattend: prioriteitenmatrix voor ondernemers (oktober 2025)

• Cashflow-beheer

  • Streng debiteurenbeleid, stresstests.

  • Opmaken “realtime” kasplan

  • Doel: liquiditeit behouden

• Kosten & marges

  • Heronderhandelen + margefocus

  • Doel: winstbescherming

• Subsidies & steun

  • Subsidie & steun-onafhankelijke businesscases

  • Alternatieve steunmogelijkheden onderzoeken

  • Doel: weerbaarheid vergroten

• HR & wetgeving

  • Nieuwe regels opvolgen, KMO-Portefeuille benutten

  • Competentie en de noodzaak ervan in kaart brengen.

  • Doel: flexibiliteit, zekerheid, budgettering & groei

• Automatisatie

  • Digitalisering & lean-initiatieven versnellen

  • Doel: productiviteit verhogen

• Ketenrisico

  • Regionale faillissementen monitoren

  • Impact duurzaamheidsrapportage in kaart brengen

  • Doel: regionale faillissementen monitoren en impact duurzaamheidsrapportage in kaart brengen

 

Met vijf experten vertaal je deze inzichten naar haalbare stappen binnen je onderneming. Meteen bruikbaar in de praktijk. Meer info.